کد مطلب:17254 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » احكام

مراد از مرجعيت و تقليد چيست؟ آيا تقليد امري نكوهيده نيست؟

جواب اجمالي:


«مرجعيت» به معناي فتوا دادن، يك اصطلاح فقهي است كه در مقابلِ آن، مفهوم «تقليد» قرار مي گيرد. در مصطلح مراد از «تقليد»، مراجعه ي غير متخصّص، در يك امر تخصّصي، به متخصص آن، يعني مرجع تقليد، مي باشد و از آنجا كه انسان غير متخصّص بايد در مسايل تخصّصي به متخصّص آن مراجعه نمايد، چنين تقليدي كاملا مقبول و معقول است.



جواب تفصيلي:


«مرجعيت» به معناي فتوا دادن، يك اصطلاح فقهي است كه در مقابلِ آن، مفهوم «تقليد» قرار مي گيرد; يعني هرگاه كسي «مرجع» است، ديگراني «مقلّد» او هستند. از اين رو، براي تحليل مفهوم «مرجعيت» ناگزير از توضيح معناي «تقليد» هستيم.

«تقليد» در زبان فارسي بار معنايي دارد كه حكايت از پيروي بدون دليل از كسي مي كند. اقبال در شعر معروف خود:

خلق را «تقليدشان» بر باد داد اي دو صد لعنت بر اين «تقليد»باد

به همين مفهوم نظر دارد، ولي در مصطلح فقهي مراد از «تقليد»، مراجعه ي غير متخصّص، در يك امر تخصّصي، به متخصص آن مي باشد. به همين دليل، بر خلاف مفهوم نخست كه در نظر عقلا منفي و مطرود است، اين معنا كاملاً مقبول و معقول مي باشد و مهمترين دليل بر جواز تقليد در مسايل ديني، همين نكته عقلايي است كه انسان غير متخصّص بايد در مسايل تخصّصي به متخصّص آن مراجعه نمايد و تمام ادّله ي لفظي تقليد ـ از قبيل آيه ي «فاسئلوا أهل الذكر إن كنتم لا تعلمون»(1) ]اگر چيزي را نمي دانيد از عالمان سؤال كنيد.[ و يا روايات ـ به همين امر مقبول در نزد عقلا نظر دارد.

با اين وصف، نكته ي مرجعيت فقيه، تخصّص او در فقه و توانايي او بر استنباط احكام الهي از منابع شرعي است.

---

مهدي هادوي تهراني